Nhu cầu "chữa lành" thực sự và nguy cơ bị lợi dụng

    "Chữa lành" là quá trình điều trị nhằm giảm nhẹ các rối loạn sức khỏe tinh thần hoặc thể chất thông qua sức mạnh của tâm trí, hoặc đơn giản là hàn gắn, phục hồi sức khỏe tinh thần, thể chất, cảm xúc sau các tổn thương. Mong muốn được chữa lành là nhu cầu bình thường, cần thiết của nhiều người. Thống kê cho thấy gần 15% dân số Việt Nam mắc các rối loạn tâm thần, trong đó trầm cảm và lo âu chiếm 5,4%. Giới trẻ, đặc biệt là thế hệ Z, đang phải chịu đựng nhiều vấn đề sức khỏe tâm thần. Do đó, việc tìm kiếm các phương pháp "chữa lành" là hoàn toàn hợp lý.

   Tuy nhiên, lợi dụng sự bất ổn về tâm lý và nỗi đau trong tâm hồn của nhiều người, không ít cá nhân, tổ chức đã mở ra các khóa học, dịch vụ "chữa lành" với mục đích trục lợi. Các dịch vụ này thường không có kiểm duyệt của cơ quan chức năng và người cung cấp dịch vụ thường không có bằng cấp chuyên môn.

Chiêu trò lừa đảo tinh vi dưới vỏ bọc "chữa lành"

   Các đối tượng lừa đảo thường áp dụng nhiều thủ đoạn tinh vi để thao túng tâm lý và chiếm đoạt tài sản của nạn nhân:

   • Tạo dựng hình ảnh "chuyên gia": Họ tự giới thiệu với các danh xưng khoa trương như "chuyên gia hàng đầu", "bậc thầy chữa lành", "chuyên gia đầu tiên được đào tạo bài bản" nhưng thực tế không có bằng cấp, chứng chỉ hay quá trình đào tạo rõ ràng. Hình ảnh hào nhoáng, thông thái, viên mãn được dựng lên để tạo ấn tượng mạnh.

   • Thu hút bằng hoạt động miễn phí: Tổ chức hàng loạt hoạt động miễn phí, chia sẻ về các chủ đề đang được xã hội quan tâm như làm bạn với con, hàn gắn gia đình, phục hồi tâm lý sau sinh, thay đổi công việc. Cách nói chuyện lôi cuốn, kết hợp các thuật ngữ nghe có vẻ chuyên sâu như "vô thức", "tần số năng lượng", "kỹ thuật hành vi" để thu hút sự quan tâm và tin tưởng.

   • Thao túng tâm lý và "chốt đơn": Sử dụng "chân gỗ" (tài khoản ảo) để bình luận, khen ngợi, kể về hiệu quả của khóa học, tạo hiệu ứng đám đông. Sau đó, mời chào tham gia các buổi có thu phí, từ vài trăm nghìn đến hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng. Ví dụ, một chuyến leo núi "chữa lành" có thể lên tới 250 triệu đồng, hoặc khóa học "cơ bản, nâng cao, master" có giá 42 triệu đồng.

   • Sử dụng đội ngũ chăm sóc khách hàng hùng hậu: Liên tục gọi điện, nhắn tin mời chào với thái độ quan tâm, nhiệt tình. Khi đến lúc "chốt đơn" dịch vụ giá cao, họ tạo sức ép thời gian, dùng những câu nói tác động mạnh vào tâm lý nạn nhân như "Không học bây giờ thì chị còn muốn trì hoãn đau khổ đến bao giờ?".

   • Biến tướng thành mê tín dị đoan hoặc giáo phái: Nhiều khóa học núp bóng "chữa lành tâm linh", "chữa lành lượng tử", "thôi miên tiền kiếp", "thần số học", "Tarot". Nguy hiểm hơn, một số tổ chức tôn giáo bất hợp pháp còn lợi dụng để truyền đạo trái phép, cúng bái, bán bùa chú, vật phẩm phong thủy, thậm chí lôi kéo thành viên vào các tổ chức không được cấp phép, chống phá Đảng, Nhà nước.

   • Lợi dụng công nghệ cao: Kẻ lừa đảo sử dụng tin nhắn SMS Brandname giả mạo, đường link chứa mã độc để chiếm đoạt thông tin, hoặc công nghệ Deepfake (giả mạo giọng nói, hình ảnh) để gọi video lừa đảo, khiến nạn nhân dễ tin tưởng.

Hậu quả khôn lường

   Hệ lụy từ các dịch vụ lừa đảo này không chỉ dừng lại ở mất mát tài chính mà còn gây ra những tổn thương nghiêm trọng về tâm lý, thể chất và tan vỡ gia đình:

   • Thiệt hại tài chính lớn: Nhiều nạn nhân đã mất hàng chục triệu, hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ đồng vào các khóa học, dịch vụ lừa đảo.

   • Tổn thương tâm lý nghiêm trọng: Bệnh tình không những không thuyên giảm mà còn nặng hơn, rơi vào trạng thái trống rỗng, hụt hẫng khi nhận ra mình bị lừa. Các chuyên gia cảnh báo rằng những khóa học tự phong này có thể "chữa rách" chứ không phải "chữa lành".

   • Gia đình tan vỡ: Nạn nhân bị thao túng tâm lý, có thể bỏ bê gia đình, xa cách người thân, thậm chí ly hôn để theo đuổi các khóa học.

   • Vi phạm pháp luật: Một số người sau khi bị lừa đã trở thành đối tượng tiếp tay cho các hành vi sai trái khác, dụ dỗ người thân, bạn bè để có tiền tiếp tục tham gia khóa học.

Lời khuyên để "chữa lành" khoa học và tỉnh táo phòng tránh lừa đảo

   Để bảo vệ bản thân và gia đình khỏi những cạm bẫy "chữa lành" trá hình, người dân cần hết sức tỉnh táo và áp dụng các biện pháp sau:

   • Hiểu đúng về "chữa lành": "Chữa lành" là một quá trình cần thời gian, sự kiên nhẫn và nỗ lực tự thân. Nó không phải là một giải pháp cấp tốc hay một chuyến du lịch đơn thuần.

   • Tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp: Khi có bất ổn về tâm lý, hãy tìm đến bác sĩ chuyên khoa tâm thần hoặc chuyên gia tâm lý lâm sàng được đào tạo bài bản, có bằng cấp, chứng chỉ hành nghề do Bộ Y tế cấp tại các bệnh viện, cơ sở y tế uy tín.

   • Cảnh giác với các dấu hiệu lừa đảo:

    ◦ Quảng cáo quá lời, cam kết nhanh chóng: Các khóa học hứa hẹn "thay đổi bản thân", "kiến tạo hạnh phúc" với mức phí đắt đỏ và kết quả tức thì.

    ◦ "Chuyên gia" không rõ bằng cấp: Người tự xưng là "chuyên gia" nhưng không cung cấp được thông tin về bằng cấp, chứng chỉ đào tạo.

    ◦ Yêu cầu giấu giếm thông tin: Yêu cầu nạn nhân giấu giếm gia đình về chi phí, nội dung hoạt động hoặc cắt liên lạc với người thân.

    ◦ Tạo áp lực tài chính, cấp bách: Đòi hỏi chuyển tiền ngay lập tức, tạo cảm giác nếu không làm theo sẽ bỏ lỡ cơ hội hoặc gặp hậu quả xấu.

    ◦ Sử dụng thuật ngữ tâm linh, huyền bí: Các phương pháp như "năng lượng vũ trụ", "thôi miên tiền kiếp", "thần số học" không có cơ sở khoa học rõ ràng.

   • Không chia sẻ thông tin cá nhân: Tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, mật khẩu, mã OTP cho bất kỳ ai qua điện thoại, tin nhắn hay các đường link lạ.

   • Kiểm tra kỹ thông tin: Trước khi tham gia bất kỳ dịch vụ hay khóa học nào, hãy tìm hiểu kỹ thông tin về tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ. Liên hệ trực tiếp với cơ quan chức năng, ngân hàng qua số hotline chính thức để xác minh.

   • Tránh chuyển tiền trước: Không chuyển tiền đặt cọc, phí dịch vụ cho các giao dịch online khi chưa xác thực rõ ràng thông tin.

   • Báo cáo khi phát hiện: Nếu nghi ngờ hoặc trở thành nạn nhân của lừa đảo, hãy trình báo ngay cho cơ quan Công an gần nhất và liên hệ với ngân hàng để yêu cầu dừng giao dịch. Lưu lại tất cả bằng chứng (lịch sử trò chuyện, số điện thoại, tài khoản mạng xã hội, sao kê ngân hàng).

   • Xây dựng lối sống lành mạnh: Duy trì tập thể dục, trò chuyện với người thân, bạn bè, hạn chế tiếp xúc thiết bị điện tử, xây dựng thói quen và lối sống lành mạnh để nâng cao sức khỏe tinh thần.

     Sức khỏe tinh thần là vô cùng quan trọng. Hãy trang bị kiến thức, giữ vững sự tỉnh táo để tự bảo vệ mình và những người xung quanh khỏi những hành vi lừa đảo tinh vi, độc hại. "Chữa lành" cần phải khoa học và đúng cách, đừng để những kẻ trục lợi lợi dụng nỗi đau của bạn để chiếm đoạt tài sản và gây thêm tổn thương./.